Uit de nalatenschap kwamen -op 2 uitgaven na- de 93 illegaal uitgegeven bladen te voorschijn waarvan aangenomen werd dat deze uit voorzorg in de (nood)kachel opgestookt waren.
Waarschijnlijk ondergingen exemplaren van het landelijk verspreide blad "Op Wacht" dit lot.


Het bevrijdingsnummer ontbrak, maar daarvan heb ik ondertussen een exemplaar.
Nu ontbreek nog no.91, maar het kan ook zijn dat er een administratief foutje gemaakt is en dat dus dat nummer nooit heeft bestaan.

Toen dit landelijk verzetsblad: "Op wacht" -dat een landelijk verspreiding had- in 1944 in de problemen kwam vanwege de productie en verspreiding besloten  mr.drs. A. Börger, mr G. Jonker, de journalisten L. J. Capit, R. H. J. Pfaff en A. Beerman in Amsterdam door te gaan met: "Op Wacht in Amsterdam" (6 nummers). Toen over de naam verwarring ontstond, werd de titel  "De Amsterdammer" (2 nummers) en vervolgens de "De Nieuwe Amsterdammer"
Vanaf no.29 is de kop "DE NIEUWE AMSTERDAMMER" voorgedrukt.

Bijna 1 pagina werd besteed aan frontnieuws.

De krantjes bestonden uit 2 gestencilde kwarto vellen (dus 4 pagina's) en zijn van wisselende kwaliteit.

De Bevrijdingsnummers (no.85 tm 93) laten ons op indringende wijze de bevrijding mee beleven.
Meteen verschijnt de naam Th. van Dorp, de leider van de verzetsgroep "de Bie" en hier opgevoerd als commisaris Directeur. Het eerste bevrijdingsnummer (No.85)  is  waarschijnlijk meegegeven met een piloot voor minister Gerbrandy in Londen. Gelukkig trof ik nog een exemplaar aan in de nalatenschap van een ex-verzetsman.

Wat ik mij afvraag: hoe kwam Börger in de gauwigheid aan zoveel advertenties (zie pag.2).

No. 85 tm 89 zijn heuse kranten van 2 pagina's met veel kolommen en uitbundig veel lettertypen. Toen echter het "Militair Gezag" de Nieuwe Amsterdammer de toegang tot de persen ontzegde, moest weer tot gestencilde uitgaven worden overgegaan, hetgeen de redactie zeer beneden peil vond en na het 93-ste nummer van 26 mei 1945, het bijltje er bij neer gooide.
Nummer 90 is een nooduitgave, weliswaar gedrukt, maar wel weer op quarto-formaat. De overige nummers zijn weer gestencild.   (De verzuiling die de neiging heeft om kwaliteit de onderdrukken, begon dus reeds meteen na de bevrijding, nog voor er een regering was aangetreden! Denk ook aan het onlangs afpakken van 10 min t.v.-zendtijd per 14 dagen van de "vrijdenkers".)

Verder valt op, dat de bevrijdingsnummers "Jaargang 3" vermelden. Waarschijnlijk worden hier ook de jaargangen van "Op Wacht" hierbij opgeteld, waar A.Börger ook bemoeienis mee had.
Ook is mogelijk dat men hiermede indruk wilde maken op het (militair) gezag, om toegang tot de persen te krijgen. E.e.a. is niet duidelijk en niemand heeft het blijkbaar ooit de moeite waard gevonden e.e.a. uit de doeken te doen, en naarmate de tijd verstrijkt zakt dit steeds verder weg in de geschiedenis.

Pas in december 1945 verschijnen er weer publicaties van Mr.Drs.A.Börger in de vorm van het tijdschrift "Cultuur en Gemeenschap".

Helaas heb ik wat de bevrijdingskranten betreft de sfeer moeten loslaten. De smalle kolommen en de verschillende lettertypen lenen zich niet voor een beeldscherm. Ik ben bezig de bevrijdingskranten, zover ze echte kranten zijn, aan te passen. De layout is dan wel weg, maar de lezer wil toch in de eerste plaats leesbare tekst zien.
T.z.t. zal ik een paar kranten als "image" aanbieden om de sfeer te proeven. Tot dan zult u het met de inhoud moeten doen.
Bij het lezen van deze uitgaven kan men zich afvragen waar de mensen de energie vandaan haalden om deze krantjes in elkaar te zetten, aangezien iedereen vreselijk ondervoed was en daardoor zeer vermoeid.

E.e.a. hiernaast aan te klikken.

Een sfeerverslag van het laatste oorlogsjaar vindt U bij de Manuscripten. Klik op "Overpeinzingen 1944 -1945".

Citeren is toegestaan, maar natuurlijk wel met vermelding van de auteur en deze website.

Frank de Zwart      (Opsporing en OCR)                             Emailen?

Harrie Weggelaar   (Laatste controle)
  

View My Stats