No. 84 4 Mei 1945 ----------------------------------------------------------------------- BINNENLAND. H.M.de Koningin en H.K.H.Prinses Juliana zijn gisteren per vliegtuig in bevrijd gebied aangekomen. Oorspronkelijk was do bedoeling dat H.M. en de Prinses reeds den 28en April zouden zijn aangekomen, doch de weersomstandigheden waren te slecht. Voorloopig handhaaft H.M. Haar eenvoudige levenswijze. Verzoekschriften en dgl. kunnen gericht worden aan Kolonel J.C.Baren Band, Kraamstraat 4, Breda. WESTFRONT. De tegenstand in Noord Duitschland is ineengestort. De Russen en Engelschen hebben over een breed front van 100 km. contact met el- kaar van Wismar tot Wittenberge aan de Elbe. Hamburg is gecapituleerd. De Britten hebben gisteren een half millioen krijgsgevangenen gemaakt. Kiel en Flensburg worden niet verdedigd. Oldenburg is gecapituleerd. De Britten rukken noordwaarts op in de richting Denemarken. Lübeck en Tra- vemünde zijn veroverd. De vijandelijke troepen, die naar Denemarken vluchten, worden onophoudelijk vanuit de lucht aangevallen. Veel schepen zijn tot zinken gebracht of beschadigd. In Oostenrijk staat het 3e Amer.leger 40 km. ten O. van Passau, welke stad het veroverd heeft. Het heeft een 100 km.breed front aan de Inn. OOSTFRONT. Berlijn is veroverd. 130.000 gevangenen, w.o. 2 generaals en 1 vice-admiraal. Het centrum van de stad is thans een groot gevangenkamp; overal hangen witte vlaggen. Ten Z.O.van Berlijn zijn bij Luckenwalde 60.000 vijanden gedood en 120.000 gevangen genomen, w.o. 7 generaals. Rostock, Swinemünde, Warnemunde en talrijke andere plaatsen werden vero- verd. In Tsj.Slowakije is Tessin veroverd ten Z.O. van H.Ostrawa. ITALIE. Het geheele vijandelijke leger in N.Italië en W.Oostenrijk is gecapituleerd. Het aantal gevangenen bedraagt ca. 1.000.000 man. Van Oostenrijk zijn dit de bondslanden Vorarlberg, Tirol, Salzburg en gedeel- op ten van Stiermarken en Karinthië. De onderhandelingen over de capitula- tie hebben ongeveer een maand geduurd; zij werd Zondag j.l. onderteekend door den opperbevelhebber en den chef der S.S. De Gauleiter van Innsbrück heeft verklaard, dat de stad niet verdedigd wordt, en dat hij zal verhinderen, dat bruggen en dgl.opgeblazen worden. De geall. zijn in opmarsch naar de prijsgegeven gebieden. De bezetting van Triëst is gecapituleerd voor de Nieuw-Zeelanders. Troepen van maar- schalk Tito waren reeds in de stal doorgedrongen. VERRE OOSTEN. De Britten zijn aan beide zijden van de Irawaddi geland bij Rangoon en hebben de stad veroverd. De geall. maken op Tarakan goe- de vorderingen tegen taaien Japanschen tegenstand. Aan de operaties ne- men Nederlandsche troepen deel. DIVERSEN. Er wordt voor de hongerprovincies ook voedsel aangevoerd langs den weg. De Canadeezen brengen het voedsel in Niemandsland, waar tot 3 uur telkenmale wapenstilstand heerscht. Vandaar wordt het door Nederlan- ders overgeladen in de 200 3-tons vrachtauto's, welke ons door de geall. ter beschikking gesteld zijn, voorzien van benzine. Er ligt ongeveer 30.000 ton voedsel op ons te wachten. Door de lucht zullen in totaal 30 millioen rantsoenen worden aangevoerd. De geall. zullen kolenschepen. naar bezet gebied sturen. Dinsdag werd in totaal 2700 ton voedsel aan- gevoerd.- Maarschalk Alexander heeft instructies gezonden aan de Oosten- rijkers, waarin hij zegt, dat zij thans hun uiterste best moeten doen om te bewijzen, dat zij met het verleden gebroken hebben en elke gele- genheid moeten aangrijpen om hun goeden wil te toonen. Zij moeten hun best doen om technische installaties, bruggen, vee enz, te beschermen voor de vernietiging van de nazi's. Er zal een streng onderzoek worden inge- steld naar de behandeling der buitenl.arbeiders, de gevangenen in con- centratiekampen en de krijgsgevangenen, en de bevolking en overheid zijn aansprakelijk voor den gang van zaken nu.- De Nederlandsche regeering dringt er op aan, dat schippers en schepen onmiddellijk ter beschikking der bevoegde instanties gesteld worden voor voedseltransport. Er zijn voor de eigenaars en bemanningen geen risico's aan verbonden. Laval is in Barcelona gearresteerd. Hij arriveerde per vliegtuig en wei- gerde weer op te stijgen.- ONTHOUDT U VAN VOORTIJDIGE DEMONSTRATIES! GAAT NIET AF OP GERUCHTEN! -o- -2- WEEST NIET VOORBARIG! "Vrij Nederland" richt onder den titel "Voor het Tribunaal der historie" in het nummer van 30 April j.l. een zeer scherpen aanval op onze regee- ring i.z. haar politiek der laatste weken. Afgezien van het feit, dat het ons onjuist voorkomt om tijdens de bezet- ting onze eigen regeering zoo scherp de les te lezen achten wij het ar- tikel ook daarom een misgreep, omdat de redactie zelf zegt, dat zij er niet zeker van is over voldoende feitenmateriaal te beschikken. Zij acht dan ook de mogelijkheid, dat zij zich vergist allerminst uitgesloten. Maar dan past het niet een zoo felle critiek te schrijven; die zeer ze- ker door den bezetter gnuivend wordt medegelezen. Bovendien is de voorstelling van zaken voor wat betreft de militaire si- tuatie van voor enkele weken, veel te rooskleurig. En het geschrevene over de "enkele divisies paratroops", die noodig zouden zijn om Utrecht en Amsterdam te veroveren, lijkt ons wel bijster optimistisch. Er blijft dan toch nog altijd Rotterdam en omgeving, waartoe wij niet slechts, Hoek van Holland, maar eveneens Den Haag rekenen. De verovering van Antwerpen en de Schelde kostte 40.000 man. Gelooft V.N. dat generaal Eisenhower er erg groote behoefte aan gevoelde, om nogmaals eenige tienduizenden zijner soldaten op te offeren voor de verovering van een haven, die in het geheel geen belang voor hem heeft (Amsterdam), en voor een andere, die slechts zeer ondergeschikt belang bezit voor de oorlogvoering (Rotterdam) sinds Antwerpen veroverd werd, wanneer hij langs anderen weg hetzelfde doel kan bereiken? Wij begrijpen wel, dat hier gevoelselementen in het spel zijn, maar daar- mede lost men geen militaire en politieke vraagstukken op. Deze behooren tot de spheer van harde nuchterheid en moeten nuchter en hard, en dus ook volkomen koel worden afgedaan. Wij begrijpen, dat er menschen zijn, die spreken van "onwaardig"; menschen, die bleek van schrik werden, toen zij vernamen, dat Prins Bernhard met Seyss Inquart aan één conferentietafel gezeten heeft. Maar wanneer wij hun de vraag voorleggen, of zij het dan waardiger vinden, wanneer nog- maals 40.000 Canadeezen vallen en daarenboven duizenden burgers; wanneer wij hun verder vragen of zij het waardiger vinden, dat nog verder de zee in het land gehaald wordt (er zijn zeedijken, die reeds jaren geleden zijn ondermijnd) en nog meer verwoestingen aangericht, dan wachten wij rustig op hun antwoord. Prins Bernhard, Lt.Generaal der B.S. had als zoodanig zitting in een ge- allieerde commissie, waarin ook de vertegenwoordiger van het Opperbevel, van de legergroep Nederland en verder een Rus e.a. hooge militairen ze- telden. Aan de andere zijde der tafel zaten Duitsche militaire en civie- le autoriteiten, onder leiding van Seyss Inquart Men spreekt over concessies, maar ziet over het hoofd, dat de vijand hier in den val zit en dat bet begrip "oorlogsmisdadiger" ruim is, wat Inquart c.s. zeer wel weten. En wij moeten de onderhandelingen in ons land zien als een onderdeel van de onderhandelingen, welke ook buiten onze grenzen gevoerd werden (en worden) met den vijand. Denkt men heusch, dat de geallieerde legerleiding en regeeringen erg gul behoeven te zijn met concessies? Of zou er misschien aan den anderen kant meer reden zijn. Want niet onze bondgenoten, maar de vijand ver- keert in een volstrekte impasse. En begrijpt men niet, dat noch de Nederlandsche regeering, noch haar ge- volmachtigden in staat zijn om op eigen houtje politiek te voeren, en dat de beginselen van het Atlantic Charter, van Dumbarton Oaks en Jalta on- aangetast blijven, dus ook het principe der onvoorwaardelijke overgave? De oorlog is ten einde; hij gaat uit aan een nachtkaars. Zoojuist (Woensdagavond) ontvangen wij bericht, dat ca. een millioen man op bevel van hun opperbevelhebbers en van den bevelhebber der S.S. in Noord-Italië en West-Oostenrijk de wapens hebben gestrekt en dat daar het fel verwachtte signaal klonk: "Staakt het vuren!" Dat de oorlog zoo weinig dramatisch-heroisch eindigt in het Westen van ons land mag geen aanleiding zijn tot protest, noch van de verdenking, dat verraad gepleegd is aan den geest van verzet. En de illusie, dat "wij" d.w.z. het gebied der hongerprovincies (Inclus. den Helder en Rotterdam.) sneller bevrijd zouden zijn door de kanonnen, dan thans het geval is door onderhandelingen, kunnen wij niet deelen. -3- Laat ons slechts denken aan de Schelde. En laten wij dus niet lichtvaardig en naief oordeelen. De verzetsbeweging, zou hier in de hongerprovincies, als elders, deed het hare om den vijand murw te krijgen. Onze bondgenooten deden de rest. De verzetsbeweging offerde haar tienduizenden in dezen strijd. Zij deed haar plicht; geheel vrijwillig. Wat ons betreft, zij het genoeg. -o- BOMMENWERPERS BOVEN AMSTERDAM De beroemde luchtmacht der geallieerden nadert; het gedreun der motoren doet de menschen stilstaan, samengroepen. Gespannen blikken zoeken den hemel af. Dan plotseling wijzende handen....daar!...kijk daar! .... kijk eens, nog meer..... Machtig, ontzagwekkend, maar thans niet angstwekkend is de vloot, die nader komt. Zij brengen het leven, de mannen daar aan boord, leven voor de verhongerende provincies van het Westen van Nederland. Een ontroering maakt zich van ons meester, wanneer wij ze zien naderen. Daar zijn ze, de bondgenooten, echte bondgenooten. Daar zijn ze, en ze vertellen ons van veel meer dan van voedsel alleen. Zij vertellen ons ook van contact met de wereld, van sympathie, van de bijna werkelijke bevrijding van het feit, dat Duitschland's rol uitgespeeld is, ook hier. Een groote ontroering stijgt in ons op. Tranen vloeien. Armen zwaaien. En plotseling zijn de daken der huizen zwart van menschen. Met vlaggen, lakens. Spandoeken wuift men de piloten toe, zegt men uit zijn vreugde, zijn hartstochtelijke blijheid over het feit, dat onze vrienden ons ko- men helpen. Het is alles anders gegaan, dan wij gedacht hadden. Maar nu zijn ze er toch. Eindelijk, eindelijk zijn ze gekomen. En in ons brandt het helle vuur der vreugde: door ons heen trilt de ontroering; en wij hebben moeite woorden te vinden; omdat de stem stokt. Rustig, machtig, drijven de heerschers der lucht over de stad. Zij brengen het leven, zij brengen de hoop; de zekerheid. En wat onze mond niet zeggen kan, zeggen onze tranen. -o- VERLOREN VOLK. Thomas Mann zei, sprekend over Duitschland, dat de geest uit het Duit- sche volk is uitgebrand. Mann is een vertegenwoordiger van het andere Duitschland, en dus wilde het hedendaagsche Duitschland niet naar hem luisteren, want de moderne Duitscher prefereerde den barbaar boven den cultuurmensch. Daarom ontnam het volk Mann zijn academische waardigheden en zijn staatsburgerschap. En het dreef hem in ballingschap. Het wilde niet luisteren want de geest is uitgebrand uit dat volk. Nu leeft het verdwaasd in een verwoest huis, leeggebrand - symbool van het volk, dat zijn eigen huis verwoestte. Afgestompt, radeloos leeft het temiddden der puinhopen en verwacht het wonder van de zijde der ge- allieerden. En het begint prompt alles fout te doen. In de resten van Berlijn buigt elke Duitscher diep, wanneer hij een Rus voorbij ziet komen. Slaafs sloven zij zich uit om de gunst der geallieerden te verwerven, die hen terecht negeeren. Volk zonder geest, zonder zelfrespect. Een verloren volk temidden der puinhoopen van zijn zelfverwoestte woning. Misschien, eens, zal de geest weer ontwaken in dat volk, dat zichzelf mateloos onteerde en verlaagde, dat zich maakte tot een uitgeworpene onder de volkeren, toen het zijn geest uitbrandde. -o- -4- HITLER. Naar wordt medegedeeld is hij dood. Maar er is toch iets vreemd bij dit overlijden. Himmler zou gezegd hebben, dat hij een beroerte gehad heeft, waaraan hij binnen twee dagen zou overlijden. Von Dönitz heeft verklaard, dat hij gevallen is, regelrecht gesneuveld. Dit klinkt beter. Tenslotte komt Fritsche vertellen, dat de Führer en Goebbels eendrachtig zelfmoord gepleegd hebben. Maar wij hebben nog steeds niet vernomen, dat zijn lijk gevonden is en geidentificeerd. Evenmin dat van Goebbels, terwijl Goering spoorloos verdwenen is. Dood vlgs. sommigen, onderge- doken vlgs. anderen. Met dat al is de conclusie, dat het edele drieman- schap van den aardbodem verdwenen is, voorloopig zonder een spoor na te laten. Wij hebben ons steeds op het standpunt gesteld, dat de aanwezig- heid van Hitler in Berlijn niet vast stond. En vooralsnog is deze aan- wezigheid niet bewezen. Misschien heeft Himmler hem uit den weg laten ruimen. In het Derde Rijk is alles mogelijk. Maar ondanks zijn drie- voudig overlijden is zijn dood nog niet bewezen. Wat ons in deze kwestie momenteel interesseert, is slechts dat de Führer officieel door de partij is uitgeschakeld, waarmede de partij zichzelf heeft uitgeschakeld als politieke factor. Dit is dan het belangrijke aan het al of niet overleden zijn van Hitler, den door niemand beweende; den door millioenen vervloekte. -o- Er bereiken ons bedenkelijke berichten inz. de distributie van de door onze geallieerden uitgeworpen voedselpaketten. De distributiedienst zou deze eerst over 14 dagen willen uitreiken, omdat de H.H. hooge amb- tenaren geen haast hebben. Conclusie: zij hebben geen honger. Vraag: Hoe is dat mogelijk ? Zeker, er zal in ijltempo moeten worden doorgewerkt, wanneer het voedsel de volgende week ter beschikking van de bevolking zal komen, maar laat de heeren ambtenaren dan in ijltempo werken; daar is geen enkel bezwaar tegen. Dagelijks sterven honderden van honger; dagelijks neemt het aan- tal toe. Er is haast, onbeschrijfelijke haast. Daarom brengen de gealli- eerden het voedsel per vliegtuig. En daarom moeten de kopstukken van den distributiedienst voort maken, zoo hard zij kunnen. Geen dag noode- loos uitstel kan worden toegestaan. En geen dag, geen uur verzuim zal vergeven of vergeten worden. Door een misverstand zijn bij het afwerpen talrijke paketten buiten het afwerpterrein neergekomen. Het schijnt vast te staan, dat er boeren zijn, die tientallen paketten van de landerijen hebben weggehaald en zich toegeëigend. Wij eischen, dat deze aangelegenheid onmiddellijk on- derzocht wordt en bij de minste verdenking huiszoeking gehouden wordt. Wie thans voedsel rooft, dat voor het geheele volk beschikbaar gesteld wordt, is een zwaar misdadiger, die genadeloos gestraft dient te worden. Het volk hongert ! Wie het aangevoerde voedsel in den zwarten handel brengt, is evenals degene die het koopt, even misdadig. Men zij gewaarschuwd. -o- Het komt regelmatig voor dat winkeliers en grossiers in levensmiddelen een schrijven ontvangen onderteekend, door de gezamenlijke verzets- organisaties of door den hoofdintendant der B.S. In dit schrijven worden de betrokken leveranciers dan min of meer gelast levensmiddelen ter beschikking te stellen voor de B.S. Als motief wordt dan meestal voorgewend, dat de leveranciers veelal zwart verkoopt en nu als compensatie daarvoor de B.S. van levens- middelen dient te voorzien. De B.S. en de gezamenlijke verzetsorganisaties daarvoor verklaren hierbij, dat zij dergelijke circulaires nooit hebben verzonden en dit in de toekomst ook niet zullen doen. Zekere duistere elementen probeeren de naam der illegaliteit op deze wijze te misbruiken en te besmetten en zoodoende zichzelf te bevoordeelen. -o- DE NIEUWE AMSTERDAMMER -------------------------------------------------------------------- 6 Mei t/m. 12 Mei 1945 Bonnenlijst Bijlage No. 3 A 452 | 400 gram brood of scheepsbeschuit of biscuits of taaitaai B 456 | 412 Aardappelen 1 kg. is verlengd, hierop kan ook 2 kg. Suikerbieten worden afgeleverd. (Nieuwe Aardappelbon is NIET aangewezen.) B 457 250 gram Suiker 415 1 1/4 Rantsoen Vleesch -o-o-o-