CARLTON-GEBOUW  UITGAVE: C.V.PHAROS
MUNTPLEIN, AMSTERDAM
Carlton-Gebouw Amsterdam

Hoofdredacteur: Mr.Drs.A.Börger
Postrekening 24579 - Ge
Comm. Dir.: Th v dorp Bank: Hollandsche Bank-Un
(leider van de verzetsgroep de Bie)

telefoons: Abbonnementsprijs:
redactie: 31372 per week... fl 0,41
dir. en Adm.: 37021 per kwartaal fl 5,25

EERSTE EDITIE
lossen Numm. 9 cent
1e JAARGANG No.89 2pag
Zaterdag 12 MEI 1945

************************************************************************

Vol verwachting klopt ons hart

     Hongerig Amsterdam wordt geholpen

     Majoor de Swart is een soort internationale Sinterklaas in khaki, die ons komt verrassen met Spaansche sinaasappelen, Amerikaansche biscuit, Ovomaltine, zwitsersche kaas, Deensche boter, Engelsche zeep, Amerikaansch kindervoedsel, Portugeesche sardines, Centermail, fruit, Belgisch meel , Zwitsersche melk, Engelsche zeep, Amerikaansche kindervoedsel, Portugeesche sardines, Californisch fruit, Belgisch meel, Zwitsersche melk, Engelsche cacao en nog veel meer heerlijkheden, die ons hongerige West-Nederlanders, doen watertanden.
     Wie deze majoor de Swart is?
     Majoor de Swart is de leider van de groote voedselactie, die nu een jaar geleden is begonnen om de zorgwekkende voedselpositie van Nederland te verbeteren.
     Deze actie is uitgegroeid tot het grootste levensmiddelenbedrijf ter wereld. Niet ninder dan 2000 ton levensmiddelen zijn uit alle landen spontaan ter beschikking gesteld. Den Bosch is de groote opslagplaats. Er is sinds de bevrijding van het eerste stukje Nederland reeds 750.000 kilogram uitgedeeld en het aardige is, dat de provincies die destijds geholpen zijn, nu ook in niet geringe mate op haar beurt bijdragen tot leniging van den nood in West-Nederland.
     Toen de vorige week vrijdag de capitulatie bekend werd, wilde majoor de Swart al direct met zijn enorme levensmiddelenwinkel naar het Westen rijden, maar hij moest wachten tot Dinsdag alvorens hij met 65 vrachtauto's de reis naar Amsterdam kon beginnen. Zestig ton voedsel waaronder 60.000 blikjes melk voor baby's en zieke kinderen, duizenden brooden en vele balen bloem heeft majoor de Swart nu naar de hoofdstad gebracht en de komende 14 dagen komt er nog 250 ton. Met de uitdeeling is al begonnen: de ziekenhuizen, armenhuizen, gestichten e.d. inrichtingen hebben de de primeur gehad. Binnenkort smullen wij allemaal.

Zuid helpt Noord
     Dan is er nog de zoo spontaan gevoerde Roode Kruis pakketten actie "Zuid helpt Noord", die 300 ton levensmiddelen uit Braband, Zeeland en Limburg bijeen heeft gebracht. Met gulle hand hebben onze Zuidelijke landgenooten van alles beschikbaar gesteld. Stukken spek, pondjes boter, zakjes graan, mandjes eieren, ja zelfs Canadeesche blikken corned beaf, afkomstig van ingekwartierde bevrijders.
     De dank zij deze actie te Den Bosch bijeengebrachte levensmiddelen worden op 'n origineele wijze naar 't Westen gezonden, n.l. van familie naar familie. Er werden in samenwerking met de Posterijen, 100.000 Roode Kruis-etiketten verkrijgbaar gesteld à 50 cts.
De levensmiddelen werden in 100.000 pakketten gesorteerd. Honderdduizend families konden dus honderdduizend families in West-Nederland een pakket zenden.
     Het liep storm. Alle 100.000 etiketten waren in één dag schoon uitverkocht en den volgenden dag werden per advertentie etiketten te koop gevraagd en er was toen nog maar een enkele gelukkige die nog een etiket op den kop kon tikken, en dan nog "zwart"! Met de verzending der pakketten wordt zoo spoedig mogelijk een begin gemaakt. Wie dus familie in 't Zuiden heeft wonen, heeft dus kans daarvan spoedig een voedzaam teeken van leven te ontvangen.

----------------------


We krijgen suiker!
                              Brood, vleesch, aardappelen, kaas.
     In Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht geven in de week van 13 tot en met 19 Mei a.s. de bonnen 417 recht op het koopen van 400 gram brood, biscuits, taai-taai of scheepsbeschuit en de bonnen 419 recht op 1 1/4 rantsoen vleesch.
     Vóór Woensdag 16 Mei a.s. dienen de bonnen 420 voor suiker en 421 voor kaas te worden vóóringeleverd bij winkeliers. Bon 421 zal in de week van 20 tot en met 26 Mei a.s. recht geven op het koopen van 100 gram kaas. De hoeveelheid suiker, waarop bon 420 recht zal geven en het tijdstip, waarop de aflevering zal plaats vinden, zullen nader worden bekend gemaakt.
     In verband met het feit, dat voor de gemeente Amsterdam de bonnen A 454 en B 458 reeds waren aangewezen voor het koopen van 400 gram brood, maakt de Distributiedienst te Amsterdam bekend, dat bon 418, voor het koopen van 400 gram brood, biscuit, enz. in deze gemeente niet geldig is.
     Bon 414 is voor Amsterdaan geldig verklaard voor het koopen van 1 Kg. aardappelen.
     Op de bonnen A491 én B491 wordt de volgende week weer door onze bondgenooten beschikbaar gesteld voedsel uitgereikt, namelijk 900 gram biscuits per persoon, alsmede 1 blikje lunchworst of 1/2 blikje baçon of 1/2 blikje kaas of 1 zakje eipoeder.

---------------------

Zwarte handel uit den booze!
     De schaarschte aan levensmiddelen, brandstoffen, kleeding en schoeisel die tijdens de bezetting bestond, vond haar oorzaak mede in allerlei maatregelen, welke de bezetter nam. De bevolking moest een groot deel van datgene, waarover zij anders zelf had kunnen beschikken afstaan aan den vijand. Geen wonder, dat zij hiertegen in verzet kwam en langs allerlei wegen poogde haar eigen aandeel ten koste van den bezetter te vergrooten. Getracht werd een deel achter te houden en dit ten goede van de eigen bevolking - helaas veelal in den vorm van grove overvraging - te laten komen.
     Thans echter, nu de bordjes verhangen zijn, is het met de distributie anders gesteld. Van nu af wordt het achterhouden van producten afkeurenswaardig, wordt namaak van en fraude met distributiebescheiden weerzinwekkend en wordt koopen en verkoopen buiten de gestelde regelen om een minderwaardig bedrijf. De Regeering vertrouwt dan ook, dat van heden af de distributiemaatregelen allerwege getrouw zullen worden nageleefd.
     In dit verband maakt de ambtenaar voor de tuchtrechtspraak te 's-Gravenhage bekend, dat door hem met de grootste gestrengheid tegen elken vorm van sabotage van de voedselvoorziening zal worden opgetreden. Er zal niet voor worden teruggeschrikt, zoo noodig, bedrijven te sluiten en goederen verbeurd te verklaren. Mocht men zich nog inlaten met clandestienen handel, dan zal onverwijld procesverbaal worden opgemaakt. Het is thans de plicht van ieder goed Nederlander, onverwijld aangifte te doen van elke overtreding op dit gebied.

Ten Katestraat gezuiverd.
Dezer dagen is door de Binnenlandsche Strijdkrachten der Linie West een krachtdadige actie gevoerd tegen den zwarten handel op de markt aan de Ten Katestraat. De markt werd afgezet, de bezoekers gefouilleerd en daarna werd huiszoeking gedaan in de huizen. De oogst was aanzienlijk en de goederen werden ter beschikking van de bevolking gesteld. Een menigte kinderen profiteerde van het feit, dat er o.a. een partij frujetta bij was.

-------------------

BLOKZIJL NU GEVAT
     Max Blokzijl is Dinsdag in Den Haag gearresteerd door een officier van de Brigade Irene en een Haagschen politie-inspecteur en is vanmiddag in het Huis van Bewaring ingesloten, aldus het A.N.P.

------------------

Rijdende bioscopen!
Zoojuist vernemen wij dat Amsterdam binnenkort de zoo lang ontbeerde Amerikaansche films weer zal kunnen genieten. Wij behoeven niet te wachten tot de theaters weer stroom hebben. Er komen generatoren voor enkele bioscopen en verder worden er rijdende bioscopen in Amsterdam verwacht, die avonds op straat de nieuwste journaals en films zullen vertoonen!

-------------------

Persoonsbewijzen
     Aan allen, die hun persoonsbewijzen of andere officieele stukken weder in den juisten vorm wensen te zien gebracht, wordt medegedeeld, dat binnenkort van de zijde van het Gemeentebestuur te dezer zake nadere mededeelingen zullen worden gedaan. Men gelieve dus nog eenigen tijd geduld te hebben.

-------------------

DISCIPLINE
     Bij herhaling hebben wij gedurenderende de illegale periode onze medeburgers opgeroepen om de discipline, en in de eerste plaats de zelfdicipline te handhaven. Nogmaals richten wij dezen oproep tot U op grond van inlichtingen, welke ons van de zijde van Militar Gezag zijn verstrekt.
     Het is uitstekend en sympathiek, dat wij onze bevrijders hartelijk welkom heeten. Maar de hartelijkheid gaat te ver, wanneer ze bestrormd worden om sigaretten en chocolade, en daarbij vaak half plat gedrukt als een van hen de onvoorzichtigheid heeft 't een of ander aan te bieden.
     Wij moeten de soldaten een weinig met rust laten en inzien, dat zij niet altijd lust hebben zich met allerlei vreemden, waarvan de meesten anderhalf woord Engelsch kennen, te bemoeien.
     In dit verband ook een woord tot de meisjes. Het is volkoonen begrijpelijk, dat zij verrukt zijn over "die leuke Canadeezen"; ook spreekt het vanzelf, dat na de duistere jaren zonder levensvreugde, de jolijt er uitbreekt. Maar vergeet niet, dat een Canadees ook maar een mensch is; dat hij hier vertoeft als soldaat en niet als zedemeester. Het is bekend, dat de geallieerde soldaten geen rokkenjagers zijn. En dus hangt het van onze meisjes af, welke ideëen omtrent de zelfdicipline van het Nederlandsche meisje onze vrienden zullen meenemen naar hun verre land.
     Wij Nederlanders zullen het op prijs stellen, wanneer zij aan ons allen een leuke, hartelijke frissche herinnering zullen meenemen, als van sportieve kameraden.

-------------------


-------foto-------
Dit zal ons een herinnering blijven aan een blijden, historischen dag.
------------------

Jongeren demonstreeren
     In een indrukwekkende bijeenkomst van c.a. 20.000 jongeren, getuigde de Amsterdamse jeugd van haar blijden dank om onze bevrijding. Leerlingen van verschillende scholen en leden der A.J.C., V.C.J.C., Katholieke en Protestantsche jongens kwamen onder auspiciën van de Amsterdamsche jeugdactie samen.
     De manifestatie werd geopend met zang van het Wilhelmus, waarna de voorzitter der jeugdactie, de heer van der Barentsz, de verzamelde jongeren toesprak, een rede culminemend in de juichkreet: Wij zijn vrij! Dit betekent niet dat een ieder kan doen wat hij wil, maar dat de jeugd zich thans kan gaan wijden aan haar plichten, vooral t.o.v. het welzijn van onze stad.
     Burgemeester de Boer had diep medelijden met de jeugd gehad in de afgeloopen jaren. Hij deelde mede dat, ter leniging van de voedselnood, zoo spoedig mogelijk 140 rijdende keukens in de schoolvoeding zullen worden ingeschakeld. De heer de Boer besloot zijn rede, met te wijzen op het voorbeeld van saamhoorigheid, dat het personeel der Nederlandsche Spoorwegen gedurende vele maanden heeft gegeven.
     Rector van Dael sloot de bijeenkomst, welke werd afgewisseld door declamatie door Jo Sternheim van twee voor deze gelegenheid door Anton van Duinkerken vervaardigde gedichten.
     De stedelijke commandant der Canadeesche troepen luisterde de plechtigheid met zijn aanwezigheid op.

--------------------

Treffende plechtigheid.
     Vier strijders van de B.S., die op den eersten dag van onze bevrijding zijn gesneuveld bij een vuurgevecht in de Valkenburgerstraat, werden Vrijdagmiddag met militaire corpseer op Zorgvlied ter aardebesteld.

     Het was een indrukwekkende stoet, die omstreeks twee uur van de P.C. Hoofdstraat vertrok. Begeleid door hun kameraden werden Renê Pijck, Frederik Jernberg, Herman de Kok en Johan van Rede Jr. naar hun laatste rustplaats gebracht.
     In de aula stonden de kisten, bedekt met de driekleur en bedolven onder een schat van bloemen, temidden van verwanten en kameraden. Achtiereenvolgens voerden het woord de heeren v.d. Steen namens de Nederlandsche Damclub Josef Blankenaar van welke Jernberg de eerste secretaris was; A. Berg namens de tooneel- en reisclub Willen is Kunnen. opgericht door van Reede: De Lange en Gobaar resp. namens de vereening "Ons Huis" en N.S.F. waarvan overledene Kok lid was.
     De commandant van Linie Oost bracht hulde aan de gevallen helden, waarna Ds Bik, hoofdveldprediker Gew. II, herinnerde aan de Eeuwigheid, welke voor elk dezer gevallenen hetzelfde zal zijn.
     Tot slot sprak hoofdaalmoezenier pater J. H. Suasso de Lima de Prado woorden van troost tot de verwanten.
     Na het spelen van het Wilhelmus werden de kisten ten grave gedragen.
     Hier verrichtte pater Suasso de absoute over het stoffelijk overschot van Pijck en bad ds. Bik het Onze Vader.
     De Politie-stafimuziek speelde nog het "Wilt heden nu treden", waarmede de treffende plechtigheid geëindigd was.

---------------------

Een goede vangst.
     De Dienst Opsporing van Politieke Misdadigers heeft Donderdag in samenwerking met de Canadian Intelligence Service de hand kunnen leggen op vrijwel de volledige staf van den Sicherheitsdienst te Amsterdam. De heeren hadden getracht zich in weermachtsuniform uit de voeten te maken. Deze opzet is echter mislukt. Zij werden aangetroffen temidden van leden der weermacht, die wachtte op overbrenging naar Duitschland. Thans kunnen zij dus in Nederland als oorlogsmisdadigers worden berecht.

---------------------

Druk Holdert & Co N.V.

Pagina 2

Vrije Kunstenaars bijeen.
"Gerrit van der Veenstraat"
     In een bijeenkomst, welke een min of meer plechtig karakter droeg, kwam gistermorgen om 11 uur de Federatie van Vrije Kunstenaars uit de spelonken der illegaliteit voor het front der openbaarheid. Deze Federatie heeft, onderverdeeld in vakgroepen, al die kunstenaars onder haar banier geschaard, die geweigerd hebben deel uit te maken van de Cultuurkamer, onzaliger nagedachtenis. De toneelspelers ontvingen in deze bijeenkomst de andere kunstbroeders in hun pied-a-terre, de Stadsschouwburg. Ben Groeneveld, die zijn collega Hans van Meerten gedurende de laatste maanden in het Federatiebestuur als vice voorzitter had ontvangen, daar laatstgenoemde had moeten duiken, heette alle aanwezigen hartelijk welkom, in het bijzonder wethouder de Roos en de thans weer in haar functie herstelde referendaris aan de afdeeling Kunstzaken, mevr. van Dam van Isselt. Hij sprak er zijn groote blijdschap over uit, dat ook voor de kunstenaars thans de vrijheid is teruggekeerd, hetwelk de reden is voor de plechtigheid welke thans plaats vindt. Hij nodigde de confraters uit, zich naar buiten te begeven, waar van de peristyle van den schouwburg af de voorzitter der Feratie Prof. Dr. N. A. Donkersloot het teeken zou geven om de vlaggen der schouwburg te doen hijschen. Voor deze openlucht-demonstratie had het publiek op ons herleefde Leidscheplein een enorme belangstelling, niet in het minst dankzij de opwekkende tonen die de tramharmonie aan haar zoo lang niet gebruikte instrumenten wist te ontlokken. Nadat het heele gezelschap, dat vrijwel stuk voor stuk uit prominenten van ons kunstleven van vijf jaren geleden bestond, hetwelk het noemen van namen schier onmogelijk maakt, zich weer in de foyer had vereenigd, hield Prof. Donkersloot een rede, waarin hij vertelde dat de kiem der Federatie reeds in 1942 was gelegd, in de maand Januari van welk jaar de Cultuurkamer met haar eisch van aanmelding kwam. De Nederlandsche kunstenaars voelden deze eisch als dwang, daar zij niet in naam der Kunst maar in naam der politiek gesteld werd. Onmiddellijk waren het de tooneelspelers, die de spits hadden af te bijten maar wien de moreele steun der andere kunstbroeders daarbij niet onthouden bleef. Spreker herdacht met de vergadering staande, de kunstenaars gevallen aan het illegale front; in het bijzonder Mr. van Royen en Gerrit van der Veen.
     Thans, nu wij weder vrij zijn, zullen de vrije kunstenaars een viertal manifestaties geven in het kader van wat er aan feestelijks nog, ter eere der herwonnen vrijheid, te wachten staat. De groepen muziek, dans en litteratuur zullen met nog nader te vernemen prestaties naar voren komen, terwijl de tooneelisten zich geconstitueerd hebben tot de "Tooneelgroep 5 Mei 1945" welke zoo spoedig mogelijk zal debuteeren met het bevrijdingsspel "Vrij Volk".
     Prof. Donkersloot besloot zijn rede met een gelukwensch aan de toneelspelers. Hij wenschte hun trouw en medelevend publiek.
     Vervolgens sprak wethouder De Roos, die er op wees, dar slechts langzamerhand wederom de leegte hersteld kan worden, welke is ontstaan in de samenwerking van overheid en kunst. Hij huldigde degenen die de kunstenaars geleid hebben naar die vrijwillige onvrijheid welke voorkomt uit zelfdiscipline; met deze onvrijheid wenscht spreker den kunstenaar hartelijk geluk. Er zal ongetwijfeld begrip tusschen overheid en kunst bestaan, daar beide in de naaste toekomst evenzeer zullen te kampen hebben met de belemmeringen, gelegen in het woord "voorloopig".
     Als eerste daad van het nieuwe college van B. en W. kondigde de heer Roos aan, dat besloten is de naam Euterpestraat, welke zooveel droeve associaties oproept, dat zij uit ons geheugen dient te verdwijnen, zal worden gewijzigd in Gerrit van der Veenstraat (minutenlang applaus). Spreker besluit zijn toespraak met de hoop uit te spreken dat de aanstaande periode er een zal zijn van opbouw; frisch voortvarend, daadkrachtig en vooral: vereend. De hulp der overheid hierbij biedt de spreker gaarne en van harte aan.
     De heer Ben Groeneveld sluit de bijeenkomst met woord van bijzondere dank aan de fondscommissie, aan wier steun de vrije kunstenaars en hun orgaan in de illegaliteit "De vrije Kunstenaar" zo onnoemelijk veel danken. Hij heette meer in het bijzonder den heer Jan Goedkoop, hartelijk welkom die juist uit het Huis van Bewaring ontslagen, reeds weer in zijn uniform der B.S., bij de bijeenkomst aanwezig was.
     Zooals reeds eerder aangestipt kan gemakkelijker worden genoemd wie der vrije kunstenaars niet, dan wie wel aanwezig waren. Ontbraken o.a. Albert v. Dalsum en Loudi Nijhoff, die zich in andere woonplaatsen bevinden, deze helaas niet konden verlaten.

     Het was aardig, onder de persfotografen den War-correspondent, den Nederlandschen cineast Fernhout bezig te zien, in zijn Canadeeschen uniform.

----------------------

NOG EVEN WACHTEN

     Het spreekt vanzelf, dat zeer veel menschen hun familie en vrienden buiten de stad willen gaan opzoeken, dat vele niet-Amsterdammers naar hun eigen woonplaats willen gaan en dat buiten de stad vertoevende Amsterdammers willen terugkeeren. Al deze lieden zullen nog even geduld moeten hebben. Het verbod (om militaire redenen afgekondigd) zich van de eene naar de andere gemeente te begeven, blijft nog van kracht.
     Van de zijde van het Nederlandsche Militaire Gezag wordt ons medegedeeld, dat het burgerverkeer op de buitenwegen zoo spoedig mogelijk weer zal worden toegestaan.

---------------------------

Bijeenkomst verzetsgroepen.
     Op Hemelvaartsdag had in de Nieuwe Kerk een plechtige bijeen komst plaats van de actieve leden der gezamenlijke verzetsbewegingen.
     Op de eenheid, welke de onderlinge verschillen der verzetsgroepen overkoepelt, het Nederlandsch verlangen naar waarheid en gerechtigheid werd den nadruk gelegd, door Ds. Buskes, terwijl rector Vossküller speciaal wees op de beteekenis van den verzetsstrijd voor de jeugd.
     De Heer van Randwijk van het Amsterdamsch Werkcomité ging in op de moeilijkheden en den zin van den strijd, die vijf jaren gevoerd werd.
     Het geheel was een sobere, doch waardige demonstratie van de saamhorigheid der verschillende groepeeringen.
     Met het zingen van het Wilhelmus werd de bijeenkomst, welke o.m. werd bijgewoond door Generaal Koot en den Commandant der Bewakingstroepen te Amsterdam, besloten.

-----------------------

Verhuisverbod.
     De Regeerings-Gemachtigde voor Amsterdam vestigt er met nadruk op aandacht op, dat het verhuizingsverbod, hetwelk voor Amsterdam bestond, niet is opgeheven. Dit verbod geldt zoowel voor zelfstandige vestiging als voor inwoning. Vergunningen moeten worden aangevraagd bij het Centraal Bureau voor Huisvesting, Weteringschans 132.

------------------------

Een greep uit de Reclame:

AMSTERDAMMERTJES
50 Cent per regel
-----------------------

 

Dansinstituut VAN HINTE
Marnixstr 411
Clubavonden hervat

HEROPENING

teach you the American
               swing

----------------------

 

QUALITY     REMAINS     LONG
AFTER THE PRICE IS FORGOTTEN

Fa. J.H. VAN ANDEL
     30       Willemsparkweg
     tel 25882, Amsterdam Z.
HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN
----------------------------

 

Melk-Inrichting " VAN TUYLL"
       P.A. DERYCKE
Spoedig hopen wij U als in
1939 te kunnen bedienen

-------------------------